Sterk water

 
Het was Mirko's eerste zeereis. Drie maanden was de Joegoslaaf al van huis. Ansichtkaarten kwam hij kopen in de winkel van oma. Ze hielp hem met uitzoeken.
'U lijkt op mijn moeder,' zei hij in gebroken Duits. Hij snotterde toen hij haar vertelde dat hij zijn familie en vrienden zo miste.
'Komm deezem abond bei mier tsoe hauss,' zei oma in haar beste Duits. 'Gizellieg.'

Oma had mij en Letty, het winkelmeisje, gevraagd ook te komen. Letty nam haar broer mee, Bertus. Brede schouders en een vetkuif. Hij ging tussen mij en de jonge zeeman inzitten. Zijn leren jack hield hij aan. De Joegoslaaf nam hem met zijn donkere ogen nieuwsgierig op. Oma schonk koffie in. Letty ging met krakelingen rond.
Bertus had zijn pick-up meegebracht. Hij had hem op het dressoir gezet en draaide plaatjes van Elvis. Vlakbij de tafel stond een grote vogelkooi. Erin zat een bont gekleurde papagaai met een lange staart. Het beest hipte nerveus over zijn stok. Jailhouse rock spetterde door de kamer.
'Godverdomme, houd je kop, rotbeest,' krijste de papegaai.
'Foei, niet vloeken Lorre,' overschreeuwde oma Elvis en de papagaai. 'Stil! Ik breng je naar de poelier hoor.'
Oma had Lorre geërfd van haar neef Janus. Janus was stuurman op de grote vaart geweest. Hij had kind nog kraai op de wereld, alleen een papagaai. Tientallen jaren waren ze onafscheidelijk. Zijn laatste levensjaren sleet de stuurman in een klein dijkhuisje in Pernis. Janus was rauw in de mond maar had een goed hart. Oma had moeten beloven dat ze na zijn dood Lorre in huis zou nemen.
'Pot! Pot! Pot!' riep ze als Lorre vloekte. En hij vloekte wat af. Maar Lorre vertikte het om potverdomme te roepen. Ook het dreigen met de poelier had geen enkel effect. De papagaai voelde op zijn stok aan dat oma dat nooit zou doen.
'Goed hè, Elvis?' zei Bertus tegen Mirko.
'Ja..., aber Cliff Richard liebe ich mehr.'
Vol afgrijzen keek de vetkuif de jonge zeeman aan.
'Ich vind Cliff aug goet,' zei oma. Oma, die alle 150 psalmen uit haar hoofd kon opzeggen, had Cliff nog nooit horen zingen, ze kende hem alleen van de teenager- en filmsterrenfoto's uit de winkel. 'Een leuke knul,' zei ze tegen elk meisje aan wie ze een portret van de Britse zanger verkocht.
'Willen jullie priklimonade?' vroeg oma.
'Liever een jonkie,' zei Bertus. Het klonk stoer. Oma aarzelde. Er stond een fles jonge klare in de kast. Voor zaterdagavond, als haar broers langs kwamen.
'Ik ook,' viel ik Bertus bij.
'Nou vooruit dan maar. Eigenlijk zijn jullie nog te jong. Een halfje.' Oma kon geen halve glaasjes schenken. Dat zat niet in haar aard. De glazen waren bovendien aan de grote kant, eigenlijk bestemd voor zoete wijn. Oma en Letty namen een advocaatje.
Het was de eerste keer dat ik jenever dronk. Voorzichtig nam ik een slok. Het spul brandde op mijn tong en in mijn keel. Het smaakte goor. De Elvisfan werd luidruchtig. Omstandig begon hij Mirko de kwaliteiten van de Pernisse meisjes te beschrijven. De jonge Joegoslaaf had zijn glas in één teug achterovergeslagen. Onbewogen luisterde hij naar Bertus. Plots legde hij een foto op de tafel. Een portret van een stralend tienermeisje.
'Mein mädchen,' zei hij trots. De vetkuif uitte bewonderende kreten. Oma glimlachte. Ze had het meisje herkend. Een Duits tienerzangeresje. Letty begon onbedaarlijk te giechelen.
'Conny Fro...,' hikte ze. Oma schudde haar hoofd en legde haar wijsvinger op haar mond. Alle aandacht was nu op Conny gericht. Snel goot ik mijn glas leeg in Lorres drinkbakje. De papegaai wist wel raad met het sterke water. Bertus zette het geluid van de platenspeler harder. Vol overgave werd Are you lonesome tonight meegezongen. Oma deinde met gesloten ogen mee op de muziek. Bij de Joegoslaaf liepen de tranen over zijn wangen.
De papegaai zat roerloos op zijn stok. Ineens begon hij opnieuw hard en schel achter elkaar te roepen; 'Godverdomme, houd je kop rotbeest.' Oma dreigde met de poelier. De platenspeler stopte met een harde klik. Lorre raasde door.
'Wacht maar,' zei oma. Ze pakte een tafellaken uit het dressoir en drapeerde het over de kooi. Lorre slaakte een paar zielige kreetjes en viel toen stil.
'Gootverdome, hout joe koop rootbiest,' brouwde Mirko de papagaai na.
Hij was nog niet uitgesproken of van onder het tafellaken klonk een triomfantelijk: 'Pot, pot, pot.' Met dezelfde nadruk als oma dat deed.
Oma wist niet hoe gauw ze het laken weer van de kooi moest afhalen. 'Wat een intelligent beest ben je toch,' zei ze trots.
'Pot, pot, pot,' bleef Lorre geestdriftig roepen. 'Pot, pot, po...
Onverhoeds duikelde hij van zijn stok. Met een bons viel hij op de bodem van de kooi. Daar bleef hij liggen. Met zijn pootjes omhoog.

© Ees de Winter

januari 2009