Sociaal kapitaal

 
Een paar jaar geleden hoorde ik voor het eerst van de term sociaal kapitaal. Bij het woord kapitaal denk ik aan geld en bij sociaal juist niet, dus ik moest er even over nadenken.
Sociaal kapitaal zijn je vrienden, familie en andere mensen waar je wat mee van doen hebt. Je kunt kapitaal opbouwen door een goede vriend voor iemand te zijn en sociaal kapitaal 'opnemen' als je in een situatie komt waarin je je vrienden nodig hebt.
Ruim acht jaar geleden bevond ik mij in zo'n situatie. Ik had een zware buikoperatie ondergaan en mocht daarna zes weken lang niet meer dan één kilo tillen. Kortom: geen zwaar werk doen, geen boodschappen doen, niet koken. Best aantrekkelijk, maar ook onhandig. De eerste week na de operatie lag ik in het ziekenhuis. Een vriendin zag onmiddellijk kans te investeren in onze relatie: als je weer uit het ziekenhuis komt, ga ik een keer voor je koken. Deze geste meldde ik daarna aan ander bezoek.
Mijn sociale omgeving heeft aan een half woord genoeg, dus al snel moest de agenda erbij om de investeringen te reguleren. Gedurende drie weken kwam er zo'n vijf keer per week iemand langs om voor mij te koken. Wat een genot: er werd aangebeld en een vriendin stapte met een gevulde boodschappentas naar binnen. Even keuvelen, vragen naar elkaars welbevinden en daarna ging ze naar mijn keuken om te koken. Met haar boodschappen en mijn keukenspullen. Ik vlijde mij vermoeid op de bank. Geluiden, geuren en gezelligheid vulden de ruimte. Samen eten, het bezoek wast af en verlaat mijn woning met een lege boodschappentas. Ook vrienden en familie lieten zich niet onbetuigd.
Wat een luxe, wat een weelde, ik denk er nog met veel plezier aan terug. Na die drie weken was ik voldoende hersteld om zelf boodschappen te doen. Je kunt tenslotte de boodschappen één voor één in je wagentje, één voor één in je auto en weer één voor één in je blokkerkar doen, zodat de boodschappen steeds door wielen worden gedragen. Iedereen dus weer terug uitgenodigd.
Het gekke is dat ik me uit die tijd nog twee situaties goed kan herinneren: de vriendin die met het idee kwam en een kennis, die geen etentje terug accepteerde. Zo eens in de twee jaar kom ik die kennis toevallig tegen en dan schiet me meteen te binnen dat ik bij haar in de schuld sta. Pogingen om de schuld in te lossen zijn gestrand en ik zou het allang vergeten moeten zijn.
Het geld dat ik ooit van mensen heb geleend, heb ik voor zover ik weet terug betaald. Dan weet je ook een precies bedrag. Maar bij sociaal kapitaal ligt dat veel ingewikkelder. Sommige mensen waar ik ooit redelijk intensief mee omging zie ik niet meer. Ligt dat aan mij? Soms heb ik een vriendschap inderdaad bewust laten verwateren. Maar andere keren niet. Heb ik te weinig sociaal kapitaal geïnvesteerd? Die kans is groot. Niet bewust, maar soms komt het er niet van.
Het wordt tijd om weer eens wat mensen uit te nodigen om te komen eten.

© Joke Tacoma

oktober 2007